Paseo da Portela

Redondela, Redondela

MIRADOIRO

Achegámonos a este punto desde onde contemplar a desembocadura dos ríos Alvedosa e Pexegueiro e a entrada na enseada de San Simón. Tamén podemos ver unha importante variedade de fauna asociada a este tipo de contorna natural intermareal.

Este agradable paseo de madeira levaríanos ata o barrio da Portela percorrendo toda a beira da enseada, unha ruta que tamén invitamos a realizar para completar a nosa visita á vila de Redondela.

(imaxe interactiva)

DIQUES

Desde a confluencia dos dous ríos ata a punta da Portela, na entrada da enseada, discorren dous diques paralelos de pedra que teñen como función principal a canalización da corrente fluvial. Cando se construíu, a comezos do s. XX, a intención era facilitar o calado para a navegación de navíos na entrada do porto de Redondela e evitar así as perigosas barras que hoxe podemos ver en marea baixa, formadas pola achega de sedimentos dos ríos Pexegueiro e Alvedosa.

Desde o século XVI a intensificación da deforestación, coa consecuente erosión, e as actividades agrarias no val dos ríos Alvedosa e Maceiras (afluente do Alvedosa) provocaron unha achega paulatina e considerable de sedimentos que colmataban continuamente o esteiro de entrada no porto de Redondela.

Este incremento continuado levou a acometer unha grande obra de infraestrutura para manter a navegabilidade do esteiro e a entrada de embarcacións no porto: os diques de canalización da corrente dos ríos que confluían no esteiro.

Foi a comezos do s. XX, en 1929, cando se iniciou a construción de dous diques paralelos, que chegarían ata a punta Socorro, que permitisen unha maior facilidade de limpeza do seu fondo para facilitar a navegación e deixouse que a sedimentación se fose acumulando pola parte exterior desta canalización.

Ao longo de cada dique construíronse unhas elevacións que sobresaísen da auga nas mareas altas e que se puidesen alumear pola noite para guiar a entrada e saída dos navíos.

ESTEIRO:

O esteiro está formado pola desembocadura dos ríos Alvedosa e Pexegueiro, que finalmente tributan á enseada de San Simón, na ría de Vigo. Está delimitado pola Punta da Portela (Punta Socorro) no suroeste e a Punta da Canteira no noroeste.

O esteiro é unha área de importante marisqueo, xa que os ríos que nel desembocan arrastran unha gran cantidade de sedimentos de gran fino que dan lugar a unha chaira intermareal e áreas de marisma na súa beira.

ANTIGA ENTRADA PORTUARIA:

Imaxe do porto de Redondela en 1931

Redondela foi históricamente ata mediados do século XX un porto pesqueiro, mais un porto condicionado polo calado que dependía das mareas e polo arrastre sedimentario dos ríos que desembocan no esteiro. Debido a isto, os barcos grandes descargaban na Portela e a mercadoría era traída ao peirao de Redondela en lanchóns ou gabarras, dalgunhas das cales poden verse as armazóns no paseo da Portela.

Peirao de Cesantes

Cando as condicións de navegabilidade, por falta de fondura suficiente, non permitiron a continuidade do porto de Redondela, construíuse o porto de Cesantes, a mediados dos anos sesenta do s. XX.

Cabo dos Fumeiros ca. 1900

A toponimia presente aínda nos arredores dá conta da actividade mariñeira que existiu en Redondela: cabo dos Fumeiros, Campo das Redes, praza do Estaleiro (hoxe praza da Constitución).

PASEO DA PORTELA

Unha das accións máis importantes de Proxecto Marisma, acometido no ano 2010, foi a construción da pasarela de madeira sobre zancos desde a depuradora de Aqualia ata Punta Socorro, na Portela, cunha lonxitude dun quilómetro. Esta actuación inclúe tamén unha ponte peonil na desembocadura do río Alvedosa e outro paseo similar arredor da estación depuradora de augas residuais, que se agochará detrás dunha pantalla vexetal.

PUNTA DO SOCORRO

Punta do Socorro

Ao final do paseo da Portela está situada a denominada Punta do Socorro. A primeira parte do nome fai referencia ao remate desta pequena península que se interna na enseada. A palabra Socorro leva o nome dunha capela que existiu nese lugar dedicada a Nosa Señora do Socorro. A capela tiña unha función protectora dos mariñeiros cando saían a pescar desde o porto da vila.

A cheminea que hoxe destaca na paisaxe entre as construcións formaba parte dunha antiga industria de produción de estaño e chumbo que existiu neste lugar nos anos corenta e cincuenta do século pasado.

Fontes de información:

Anecdotario Redondelán (imaxe)

Turismo de Galicia (imaxe)

Atlántico Diario (imaxe)